ژئوشیمی و پتروژنز توده گرانیتوئیدی هزاردره (جنوب شرق شاهرود)

توده گرانیتوئیدی هزاردره، در استان سمنان، در 100 کیلومتری از جنوب شرق شاهرود و 30 کیلومتری از جنوب غرب بیارجمند واقع است. این توده در زون زمین ساختی ایران مرکزی و با روند کلی شمال شرق-جنوب غرب و موازی با گسل های اصلی ناحیه قرار دارد. سن توده پرکامبرین-نئوپروتروزوئیک می باشد. سنگ دربرگیرنده این توده را تناوبی از ماسه سنگ، کنگلومرا، شیل و مقدار کمی آهک تشکیل می دهد که این تناوب نشان دهنده سازند شمشک است. سنگ های این توده شدیدا خرد و میلونیتی شده اند، به طوری که در قسمت های جنوبی توده گرانیت های گنیسی ایجاد شده اند. در واقع این توده در زون برشی گسلی موازی با گسل طرود واقع شده است. سنگ های آذرین تشکیل دهنده توده عبارتند از : آلکالی فلدسپار گرانیت، گرانیت(مونزوگرانیت - سینوگرانیت)، گرانودیوریت، کوارتزدیوریت، گرانیت های گنیسی و میلونیتی و دایک های گرانیتی ومیکروگابرویی. بافت هیپیدیومورف گرانولار، پرتیتی، پویکیلیتی و میرمکیتی در سنگ های گرانیتوئیدی غالب می باشد. کانی های اصلی تشکیل دهنده سنگ های توده، کوارتز، پلاژیوکلاز و آلکالی فلدسپار هستند و بیوتیت نیز کانی فرومنیزین آنها را تشکیل می دهد. تغییرات عناصر اصلی در مقابل sio2 وجود خاستگاه مشترک در فرآیند تفریق را مشخص می نماید. سنگ های این توده دارای ماهیت پرآلومین ضعیف و کالک آلکالن پتاسیم بالا بوده و به گرانیتوئید های نوع sبا منشأ گریوکی تعلق دارند. در نمودارهای عنکبوتی بهنجار شده نسبت به کندریت و گوشته اولیه، عناصر ناسازگار سبک، غنی¬شدگی بیشتری نسبت به عناصر کمیاب سنگین نشان می‏دهند که این خصوصیت از ویژگی¬های بارز سنگ¬های کالکوآلکالن قوس آتشفشانی زونهای فرورانش حاشیه قاره‏ای است. به طور کلی نمونه های مورد مطالعه در نمودارهای متمایزکننده محیط تکتونیکی در قلمرو گرانیتوییدهای قوس های آتشفشانی (vag)قرار می گیرند.